سند اوقافی چیست و تفاوت آن با سند ملکی

هر فردی حداقل برای یکبار هم که شده واژه ملک وقفی به گوشش خورده است. ممکن است با توجه به تعریف‌هایی که از این نوع املاک به ما گفته‌اند، ذهنیت منفی درباره آن داشته باشیم. اما اگر اطلاعات درستی داشته باشیم می‌توانیم برداشت‌های صحیح و تعریف‌های اصولی داشته باشیم. به هر حال در میان این همه خانه املاکی نیز وجود دارند که با سند اوقافی خرید و فروش می‌شوند.

برای کسی که می‌خواهد صاحب‌خانه شود، نیاز است که تمام نکات خرید ملک و راه‌حل‌ها را بداند تا فرصت خرید خانه را از ندهد.

در معاملات و خرید مسکن نیز، کلمه وقف نیز زیاد به کار می‌رود. املاکی که دارای سند وقفی هستند با قیمت کمتری معامله می‌شوند به همین دلیل بسیاری در شک و تردید می‌افتند که آیا خرید این نوع املاک درست هست یا خیر.

یک برداشت نادرست رایج که بین افراد وجود دارد این است که اگر کسی ملک اوقافی را خریداری کند، در آینده شخصی به عنوان مدعی می‌تواند آن را از شما بگیرد. اما این یک برداشت اشتباه است و هرگز به این شکل نیست.

فارغ از این، سند اوقافی تفاوت‌هایی با سند ملکی دارد که در ادامه توضیحات بیشتری خواهیم داد.

تعریف سند اوقافی

ملکی که دارای سند اوقافی است، به ملکی گفته می‌شود که مالکش، آن را در اختیار اداره اوقاف قرار داده و مالکیت آن در اختیار سازمان اوقاف قرار می‌گیرد. اداره اوقاف نیز این ملک را به ازای دریافت اقساطی ۹۹ ساله آن را به فرد اجاره می‌دهد. اجاره‌ای که توسط اداره اوقاف دریافت می‌شود صرف امور خیریه و امور مربوطه می‌شود.

شاید بسیاری از افراد تصور داشته باشند که املاک اوقافی دارای سند نیستند. اما این فقط یک تصور اشتباه رایج است چرا که ملک اوقافی همانند ملک شخصی دارای سند می‌باشد فقط یکسری تفاوت‌های جزئی با هم دارند. برای مثال مالکان املاک اوقافی برای خرید و فروش، رهن و اجاره نمی‌توانند به صورت مستقل عمل کنند. اما این بدین معنا نیست که مالک نتواند ملک را معامله کند، بلکه با طی کردن مراحلی و با به تأیید رسیدن توسط اداره اوقاف این کار امکان پذیر است.

سند اوقافی مزیتی که دارد این است افراد با بودجه کم می‌توانند به راحتی صاحب این املاک شوند. حتی می‌توان با اخذ وام بانکی ساخت و ساز روی آن را انجام داد و هیچ مشکلی از این بابت وجود نخواهد داشت.

سند ملکی چیست؟

قبل از اینکه به تفاوت‌های بین سند ملکی و سند اوقافی بپردازیم نیاز است اول تعریف سند ملکی را نیز بدانیم. سند ملکی به سندی گفته می‌شود که شش دانگ آن کامل تهیه و تنظیم شده باشد. مالکیت این شش دانگ به طور واضح و دقیق مشخص است. مالک سند ملکی نسبت به سهمی که دارد اختیار تمام و کمال دارد، به این معنا که بدون واسطه و کاملا مستقل می‌تواند ملک را خرید، فروش، رهن و یا اجاره دهد. مالک سند ملکی سند جداگانه‌ای مختص خود دارد که به نام خودش است.

شش دانگ بودن ملک به این معنا است که حدود ملک از چهار جهت شمال، جنوب، غرب و شرق مشخص است. نقل و انتقال سند ملکی نیز از طریق دفاتر اسناد رسمی و با طی کردن مراحل قانونی انجام می‌گیرد.

تفاوت‌های سند اوقافی با سند ملکی

بعد از تعریف سند اوقافی و سند ملکی حال با ذکر تفاوت‌های آن‌ها بهتر می‌توانیم درک کنیم که چه فرقی با هم دارند و از طرفی دانستن این تفاوت‌ها به ما کمک می‌کند تا اطلاعات ملکی خود را نیز بالا ببریم.

اولین و مهم‌ترین تفاوتی که می‌توان راجع به سند اوقافی بیان کرد این است که مالک اختیار تام در رابطه با آن ندارد. نه تنها مالک باید به صورت سالیانه به اداره اوقاف طی ۹۹ سال اجاره آن را پرداخت کند بلکه برای امور دیگر از جمله نقل و انتقال باید اجازه اوقاف داشت باشید.

این یکی از تفاوت‌های سند اوقافی با ملکی است که ملاک ملک اوقافی بدون داشتن مجوز از اداره اوقاف اجازه خرید و فروش را ندارد. اگر هم بخواهد تغییری در املاک اوقافی صورت بگیرد باید با حضور در اداره اوقاف مرحلی طی شود.

یکی از ویژگی‌های اسناد ملکی شش دانگ بودن آن‌ها است. این اسناد به صورت تک جلد یا چند جلد در اختیار مالک قرار می‌گیرد. نام هر مالک در سند ملکی که دارای شماره پلاک ثبتی است درج می‌شود. این اسناد در اداره ثبت اسناد به ثبت می‌رسد و با شماره پلاکی که در سند ملکی قید شده است قابل رهگیری هستند.

تفاوت ها:

• سندهای اوقافی نسبت به اسناد شخصی از اعتبار کمتری برخوردار هستند و ارزش آن‌ها به مراتب کمتر است.

• برای معامله سند اوقافی نه تنها از سازمان ثبت اسناد بلکه از اداره اوقاف نیز باید استعلام گرفته شده و تمامی موارد مربوز به قانون معاملات اوقافی نیز در نظر گرفته شود.

• برای املاک اوقافی اجاره بها مشخص می‌شود و این مبلغ در ابتدای معامله تعیین می‌شود.

• املاک اوقافی از سند اعیان و اجاره نامه برخوردار هستند به این معنا که شخص خریدار مالک اعیان ملک است و نسبت به عرصه مالکیتی ندارد. اگر شما ملک اوقافی را بخرید یعنی مالک اعیان و مستأجر عرصه هستید.

• ارزش سند ملکی نسبت به سند اوقافی بیشتر است و این اختلاف حدود ۲۰ درصد می‌باشد.

• در املاک اوقافی اگر مالک در طول مدت ۹۹ سال ملک خود را به شخص دیگری منتقل نکند اجاره ملک مجددا توسط اداره اوقاف تمدید می‌شود. مالک در پایان ۹۹ سال نسبت به ملک حق مالکیتی ندارد.

• تمام مراحل نقل و انتقال سند ملکی از طریق دفاتر اسناد رسمی انجام می‌شود و غیر از آن اعتبار ندارد.